در این مقاله نگاهی به تاریخچه ی شال می اندازیم که آنچه از شال قدیم تا شال جدید گذشته رو مروری کنیم.علاقه به استفاده از شال از زمان های گذشته در بین خانم های ایرانی رایج بوده و امروزه استفاده ازمدل های شال جدید به سبک و سیاق فرهنگی و علاقه برمی گردد. سبک و سیاق مدل های شال جدید، استفاده از طرح های متنوع و رنگ بندی های متفاوت است. چون شال برای زیباتر شدن ظاهر کمک می کند، استفاده از آن بسیار است. خواندن همچین مقاله ای برای انتخاب و خرید شال و روسری خالی از لطف نیست.
تاریخچه شال از گذشته تاکنون
انسان ها در طول تاریخ همیشه کشش به زیبایی و زیبا دیده شدن را دارند و این از خصوصیات هر انسانی است. انتخاب نوع پوشش علاوه بر علاقه شخصی به فرهنگ، ملیت، دین و مکانی که در آن زندگی می کنید نیز باز می گردد. همچنین لباس و نحوه ی پوشش اولین نشانه از ظاهر و زیبایی محسوب می شود. در میان لباس ها، شال و روسری برای خانم ها، خصوصا مدهای شال جدید نقش مهمی رو ایفا می کند. در کشور ایران، خانم های ایرانی از گذشته تا امروز از شال و روسری به عنوان زیبایی و حجاب استفاده می کردند. با توجه به تاریخ از زمان ایران باستان زنان و مردان از لباس های پوشیده استفاده می کردند و برهنگی در فرهنگ ایران به هیچ وجه مرسوم نبود. با توجه به آن چه که در تاریخ ذکر شده در ایران باستان ملکه ها یک چادر کوتاهی مانند مدهای شال جدید که امروزه کاربرد دارد بر سر می انداختند.شال هایی که در گذشته استفاده می شد با تزیین و نقش و نگارهای متفاوت و زیادی بوده است. در کتاب پارتیان اشاره به قبایی که زنان عهد اشکانی تا زانو و شنلی که روی آن می انداختند و شالی که به سر داشتند، می کند. همچنین اشاره به شال های ابریشمی رنگارنگ و دارای نقش و نگار هم شده است. شال ها را به نحوه ی خاصی می بستند.
امروزه شال در فرهنگ ها و جوامع مختلف به شکل های مختلف مورد استفاده قرار می گیرد. شال به عنوان ساده ترین جز لباس شناخته می شود و میتواند کاربرد های متفاوتی دارد. همانطور که در کشور های غربی روسری را برای مراقبت و نگه داشتن مو مورد استفاده قرار می دهند و از پشت مو ها را با آن میبندند در کشور های اسلامی جنبه اعتقادی و مذهبی دارد. گاهی استفاده از روسری می تواند نشان دهنده وابستگی سیاسی و فردی یک نفر باشد. به عنوان مثال در جنگ های صلیبی برای دفاع از حقوق زنان از روسری های رنگی استفاده می شده است. همچنین می توان با استفاده از طرح های و تبلیغات روی روسری فرهنگ و ادبیات یک کشور را تحت تاثیر قرار داد .
نقش شال در باورهای مذهبی
در باور های سنتی و گزارش های که از اوستا آورده شده است هاله ای از روشنایی به نام (فر) پیرامون انسان به وقت عبادت است و چون این هاله ی نور دور سر انسان بیشتر است، عقیده بر این است که به وقت نیایش سر پوشیده باشد تا ایجاد تمرکز حواس باشد. این عیقده باعث استفاده از شال در هنگام نیایش برای خانم ها و استفاده از کلاه برای آقایون شد.
در کشور های اسلامی، بانوان شال را وسیله ای برای زیباتر شدن و زیبا دیده شدن انتخاب میکنند و به دلیل نیاز بالا به این محصول غالبا در این کشورها این محصول از تنوع بسیار زیادی در زمینه جنس، طرح، رنگ و ابعاد برخوردار است.در زمان های گذشته انواع و اقسام مختلف شال و روسری وجود داشته است.
شال در هر دورانی
-
شال در دوران اشکانیان
در دوران اشکانیان لباس خانم ها از پیراهن های بلند و شلوار تشکیل می شد و در مراسم های رسمی و مذهبی با شال های بلند مورد استفاده قرار می گرفت. نمونه های این نوع پوشش در مجسمه ای که از دوران اشکانیان مانده(مجسمه، دختری است با کلاه بلند و شال بلندی که پشت سرش آویزان است)، نمایان است.
-
شال در اروپا و غرب
تاریخچه استفاده کردن از شال در اروپا به قرن های 18 و 19 و در کشور های اسلامی برمی گردد. شال در فرهنگ های اسلامی به منظور پوشش سر مورد استفاده قرار می گیرند. در سایر فرهنگ ها نحوه استفاده شال ها متفاوت است. شال در دسته بندی ساده ترین لباس ها شناخته می شود ولی در عین حال چندین دارد. شال در هر فرهنگ و جامعه ای شکل و ظاهر مخصوص به خود را دارا است. در کشور های اروپایی استفاده از روسری و رونق گرفتن این موضوع به قرن های 18 و 19 میلادی باز می گردد و این روزها به طور مثال در کشور های غربی آقایان از روسری های کوچک به عنوان دستمال گردن استفاده می کنند.
در روم باستان، بانوان از روسری با پارچه هایی از جنس پشم ، پشمینه و یا ابریشم جهت تزیین و پوشاندن سر خود استفاده می کردند. این یکی از قدیمی ترین موارد استفاده از روسری در اروپا است که در تاریخ به ثبت رسیده است.
در کشوری مانند هند، از روسری های پشمی به عنوان پارچه ای برای گره زدن دور گردن در بین زنان و گاهی به عنوان پوششی برای جلوی دهان و صورت نیز استفاده می شده است.
در انگلستان نیز به صورت سنتی از روسری های آکادمیک با رنگ های خاص و راه راه برای رتبه بندی دانش آموزان در مدارس استفاده می شده است.
در کشور های غربی از شال به منظور مراقبت کردن و نگه داشتن مو مورد استفاده قرار می گیرد و از پشت مو ها را با آن میبندند ولی در کشور های اسلامی به منظور اعتقادات مذهبی مورد استفاده قرار می گیرد. ممکن است استفاده از نشان دهنده وابستگی سیاسی و فردی باشد. برای مثال در جنگ های صلیبی برای دفاع از حقوق زنان از شال های رنگی استفاده می شد. ممکن است با استفاده از طرح ها و تبلیغات روی شال و روسری فرهنگ و ادبیات یک کشور را تحت تاثیر قرار داد. گاهی نقش شال در فرهنگ اروپا وغرب تزئینی است و به عنوان اکسسوری محسوب می شود. مدهای شال جدید الگوهای خود را از مدل های قرن 19 ایده گرفتند که با گذشت زمان توسعه و تکامل یافته است. در طول تاریخ افراد مهم و مشهوری زیادی دارای کلکسیون های شال و روسری بوده اند که از آن جمله ی آن ها می توان به همسر ناپلئون، ملکه جوزفین اشاره داشت به همین علت شال و روسری در کشور های فرانسه و اسکاتلند رواج بیشتری نسبت به سایر کشور ها داشته است. در گذشته تولید کنندگان، شال خاصی را برای افراد سلطنتی آماده می کردند تا در مناسبات از آنها استفاده کنند. امروزه هم برند های معتبر شال جدید برای مشتریان ویژه خود با طرح های اختصاصی تولید می کنند که این راهی برای تبلیغات است و هم سود بالایی دارد.
-
شال در روم باستان
در تاریخ روم باستان، اشاره به استفاده بانوان از شال هایی با پارچه هایی از جنس پشم ، پشمینه و یا ابریشم شده است که صرفا به منظور تزیین و پوشاندن سر از آن استفاده می شد. این یکی از قدیمی ترین نمونه های استفاده از شال در اروپا است که در تاریخ ثبت شده است.
شال می تواند نشان دهنده شان و منزلت یک فرد و برتری آن بر افراد دیگر باشد که این امر از طریق سفارشات انحصاری و استفاده از روسری ها ی خاص امکان پذیر است. برای مثال در گذشته تولید کنندگان روسری های خاصی را برای افراد سلطنتی در مناسبت های مختلف آماده می کرده اند تا آنها مورد استفاده قرار بگیرد. امروزه نیز برند های معتبر برای مشتریان ویژه خود طرح های اختصاصی آماده می کنند تا از این طریق از تبلیغات افراد معروف بهره ببرند و هم سود بالایی را نصیب خود کنند.
-
شال در هند
در کشورهایی از قبیل هند، از شال هایی پشمی برای پارچه ای که به دور گردن گره می زنند، استفاده می کنند. گاهی در میان زنان به منظور پوششی برای جلوی دهان و صورت گرفتن کاربرد دارد.
-
شال در انگلستان
در تاریخ انگلستان نیز اشاره به شکل سنتی شال و روسری های آکادمیک با رنگ های خاص و راه راه برای تعیین رتبه بندی دانش آموزان در مدارس شده است.
-
شال جدید در چین
تاریخ شناسان بر این باور هستند که در طی سلطنت امپراطور چانگ در چین، از شال های از جنس پارچه ایی برای درجه بندی جنگجویان خود استفاده می کردند.
-
شال در جنگ
بعد از گذشت زمان، در قرن هفدهم شال ها برای سربازان با هر درجه ای در کرواسی کاربرد خاصی داشت. شیوه های متنوع و مختلفی برای طراحی شال ها، تفاوت سربازان را در ارتش کرواسی را مشخص می کرد، که این نشان دهنده ی درجه های متفاوت افسران نظامی بوده است. افسرانی که رتبه های بالاتری داشتند شال هایی از جنس ابریشم به دور کمر خود می بستند و سایر افسران از شال هایی از جنس پارچه کتان استفاده می کردند.
شال جدید و مدل های امروزی
شال در اوایل قرن نوزدهم تبدیل به عنصری اصلی در مد برای بانوان شد. در اواسط قرن بیستم، مدل های شال جدید تبدیل به یکی از ضروری ترین و پرکاربردترین لباس ها و اکسسوری بانوان گشته است. که امروزه با مدل های شال جدید و انواع آن رو به رو هستیم. مدل های شال جدید از تنوع بسیاری بالایی برخوردار هستند و به طرز باورنکردنی جایگاه خود را در تیپ های خانم ها پیدا کرده اند.